Kłobuk

Kłobuk (kołbuk, kobold lub chobold) to zły duch niższego rzędu. Zamieszkiwał tereny leśne, od czasu do czasu, najczęściej podczas zimnej, jesiennej ulewy podchodził pod ludzkie domostwa. Przybierał wtedy postać czarnego, podobnego do kurczaka ptaszyska, przysiadał przy płocie i czekał, aż któryś z wieśniaków zlituje się i zabierze go do swojej chaty. Kiedy kłobuk zadomowił się już w ciepłej izbie, zaczynał znosić swoim gospodarzom różne dobra, które kradł innym mieszkańcom wsi. W zamian za to należało mu zapewnić miejsce do spania – starą, wymoszczoną puchem beczkę ustawioną na strychu tuż przy kominie – oraz wikt – codzienną porcję jajecznicy na maśle. Czasem gospodarze czy to kierowani wyrzutami sumienia, czy po prostu nabrawszy wystarczająco dużo kradzionego towaru, decydowali się wygonić kłopotliwego pomocnika. Kłobuk bywał wtedy agresywny, ale zazwyczaj bez większych problemów znikał ulatując kominem. Niestety wszystko co zdążył do tego momentu naznosić swoim dobrodziejom, zamieniało się w smrodliwe łajno…

Oprócz metody udobruchania jedzeniem i przygarnięcie zmokłego po deszczu kurczaka który mógł okazać się kłobukiem można było zdobyć go w inny sposób. Najdramatyczniejszą metodą było zakopanie płodu lub dziecka które urodziło się martwe pod progiem domu i odczekanie 7 dni (miesięcy lub lat). Po tym czasie nasz „wyhodowany” kłobuk powinien był domagać się chrztu aby móc odejść w spokoju, jeśli mu odmówiliśmy stawał się demonem domowym na naszych usługach.

Czarny kogut był w całej Europie symbolem zła. Pogański zwyczaj składania nieszczęsnego ptaka w ofierze wszelkim złym duchom przetrwał do chrześcijańskich czasów. Każdego roku zabobonny ludek oddawał pierzastą obiatę utopcom, wodnikom, morowym dziewicom i wszelkim innym demonom, które miał nadzieję przebłagać. Przy czym na ofiarę wybierano zawsze stare sztuki drobiu, wierzono bowiem, że siedmioletni czarny kogut mógł się zmienić w bazyliszka! Skąd z resztą popularne niegdyś powiedzenie „Nie bierz za żonę dziewki po trzydziestu latach, bo ona to samo warta co kogut po siedmiu”.

Wierzono też, ze prócz zdolności grabieżczych kłobuk potrafił odnaleźć i przyprowadzić do domu domownika który stracił drogę.